You either die a hero, …
… or live long enough to see yourself become the villain. (Harvey Dent, The Dark Night)
Als er één ding is waar docenten over het algemeen het met elkaar eens zijn (en dat gebeurt niet vaak) is het dat teaching to the test niet iets is wat we moeten doen. Maar toch doen we het eigenlijk allemaal.
Teaching to the test, wat inhoudt dat je lesgeeft op basis van wat er op de toets komt en alles daar om draait, heeft het leren om te leren niet centraal staan. Het draait immers allemaal om de toets. In de VS kent TttT extremen: Ted Dintersmiths boek What school could be laat zien hoe hij tijdens een reis door de VS zag dat alles draaide om het halen van de eindtoets en dat leerlingen en ouders alles op alles zette om dat maar te doen. Leren draaide niet meer om het leren; zolang ze die toets maar haalden. Het inspireerde hem om High Tech Highschools op te richten, waar task-based en project-based learning centraal staat. Een link naar de documentaire hierover vind je onderaan.
En wij dan? In Nederland zijn er al sinds jaar en dag mensen kritisch op de Eindtoets die leerlingen maken in groep 8. In 'mijn tijd' was het nog gewoon een ouderwetse CITO toets die bepaalde welk schoolniveau het beste bij je zou passen. We waren er niet heel veel mee bezig op school - maar thuis had ik wel CD-ROMmetjes met wat oefentoetsen. Ik was vastberaden 550 punten te halen (en dat had ik ook). Hoe het nu is weet ik niet. Voor mijn gevoel verandert dat sneller dan Liz Truss d'r U-turn.
Het valt me op dat in het VO, waar we uitgesproken tegen TttT zijn, TttT juist heel erg leidend is voor alles wat we doen. Bij de talen is dat het meest zichtbaar en vanzelfsprekend, terwijl iedereen die ooit vakdidactiek heeft gevolgd weet dat je niet zo een taal leert.
Een voorbeeld: een collega en ik waren bezig met het herzien van de literatuur module voor VWO 5 over de Middeleeuwen en de Renaissance. Het boekje was te groot en te uitgebreid en het moest compacter. Dus, om de haverklap vroeg ik: waarom doen we dit eigenlijk? Haar antwoord: ja, eigenlijk omdat het zo op de toets komt. TttT dus.
Maar dat zie je ook met het eindexamen. Leerlingen worden doodgegooid met opdrachten om leesvaardigheid te oefenen en krijgen als super snel een eindexamen onder de neus om er maar mee te oefenen. CITO Kijk- en Luistertoets? Precies hetzelfde. Als maar oefenen want hier krijgen we een toets over.
Ook in andere leerjaren in de bovenbouw doen we het. HAVO 5 schrijft een essay want dat is de schrijftoets in P2. HAVO 4 doet een presentatie want dat is de toets voor P2. Uiteindelijk is het een uitnodiging tot 'springen door een hoepeltje'.
Maar wat dan?
De uitdaging is inderdaad: wat doen we dan? We moeten de eindetermen afvinken in de bovenbouw. Dingen moeten worden afgerond. Maar kunnen we daarin geen afstand doen van TttT? Het vergt in ieder geval een hele mindset shift, want je moet als docent ook het vocabulaire wat je gebruikt veranderen - schoolbreed. Je kan niet hebben dat we alles doen omdat daar de toets over gaat in P2.
Misschien kan het ook een uitnodiging zijn voor maatwerk, zeker bij vakken als Engels. Leerlingen die immers al in 3 weken kunnen leren hoe ze een essay schrijven zouden in principe dat al kunnen afronden - of laten zien.
De toetsing die ze hanteren bij Design-Based Education past hier wel erg mooi bij. In plaats van vooropgezette voorbeelden van hoe toetsen eruit moeten zien, laten studenten zelf zien hoe ze de leerdoelen hebben gehaald. En ja, dat betekent in sommige gevallen dat je gewoon een essay moet schrijven. Maar in andere gevallen kan je op hele creatieve (in de brede zin van het woord) manieren laten zien hoe je je leerdoelen hebt behaald.
Ik voel dat het ergens ook een semantische discussie is. Maar waar ik vanaf wil is het gevoel dat we dingen moeten doen want het komt op de toets. Ik wil leerlingen leren presenteren, zodat ze beter leren spreken in het Engels, interessantere presentaties kunnen geven wanneer ze geweldige ideëen hebe. Ik wil dat ze leren dat je bijvoeglijk naamwoorden kunt gebruiken om kracht toe te voegen. En wanneer ze klaar zijn om mij te laten zien dat ze het begrepen hebben, dán gaan we een assessment plannen en ga ik waarderen wat ik denk dat hun prestatie waard is.
Maar wel in de toetsweek.
Meer informatie?
Koop het boek What School Could Be (bol, affiliate): link
Documentaire Most Likely To Succeed: https://youtu.be/NlIYsgqWJCE?si=JO3_REhN9AeyJpox